Η ασφάλεια των επικοινωνιών
ΜΙΧΑΛΗΣ Π. ΣΑΚΚΑΣ
23.10.2022 • 20:43
Τώρα που κατακάθισαν οι πρόσφατες «σκόνες» από την υπόθεση των νομίμων παρακολουθήσεων αισθάνομαι την ανάγκη και την υποχρέωση να εκφράσω κάποιες σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με το πάντα επίκαιρο αυτό θέμα, που δεν είναι μόνον εθνικό αλλά και παγκόσμιο. Είναι πλέον σε όλους γνωστό ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο των τηλεπικοινωνιών είναι ραγδαίες! Τόσο στις επικοινωνίες όσο και στα social media. Μέσω δορυφόρων, οπτικών ινών, ασύρματων δικτύων, αλλά και μέσω παρείσακτων λογισμικών (Predator, Pegasus κ.λπ., κ.λπ.). Στον βαθμό, όμως, που οι νομοθετικές ρυθμίσεις, τόσο στα κράτη όσο και διεθνώς, δεν προσαρμόζονται επικαιροποιημένα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κενά στις νόμιμες λειτουργίες των κάθε είδους επικοινωνιών, όλα παραμένουν ανοιχτά.
Επίσης διαφέρουν αρκετά οι λειτουργίες των θεσμών από χώρα σε χώρα, ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και δεν συντονίζονται όσο θα έπρεπε. Ο ENISA (οργανισμός Ε.Ε. για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών), με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης (κεντρικά γραφεία στην Αθήνα), δεν γνωρίζουμε εάν συντονίζει και με ποιον τρόπο τις Αρχές Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών και Προσωπικών Δεδομένων κάθε ευρωπαϊκής χώρας, αλλά και όλες μαζί… Σημαντικό και χρήσιμο είναι και το International Intelligence Oversight Forum 2022 στο Στρασβούργο, αλλά χωρίς υλοποιήσιμες δράσεις και συνεργασίες.
Από την πλευρά του και με την αρμοδιότητά του, το ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) έχει χειριστεί ανάλογες περιπτώσεις με αντίστοιχες νομολογίες.
Επίσης το ελληνικό Σύνταγμα με τις εκάστοτε αλλαγές του, οι εφαρμοστικοί νόμοι, οι υπουργικές αποφάσεις, οι εγκύκλιοι και οι νομολογίες δημιουργούν ένα πλέγμα με διαφορετικές ερμηνείες κάθε φορά. Ετσι διαβάζουμε απόψεις συνταγματολόγων, καθηγητών, πολιτικών, δημοσιογράφων και αρκετές φορές διαφέρουν.
Το ατομικό δικαίωμα (ελευθερία του πολίτη) και η εθνική ασφάλεια (προστασία του κράτους) είναι κάθε φορά σε μια πολυπαραγοντική ζυγαριά εξισορρόπησης μεταξύ των αρμοδίων (ατομικό ή συλλογικό συμφέρον;).
Η βαρύτητα του ενός από το άλλο διαφέρει:
α) Από κράτος σε κράτος (ανάλογα με τη γεωγραφική θέση, την αμυντική κατάσταση, την οικονομική κατάσταση κ.λπ.).
β) Από τη χρονική περίοδο (πολεμική κρίση, οικονομική κρίση, υγειονομική κρίση κ.λπ.).
γ) Από την πολιτική περίοδο (πυκνότητα πολιτικού και ιστορικού χρόνου).
Σύμφωνα με τις θεσμικές παρεμβάσεις που προωθεί η κυβέρνηση, από την αναδιάρθρωση της ΕΥΠ, από την έγκριση εισαγγελέα ή δικαστικού συμβουλίου κ.λπ., θεωρώ απαραίτητη και την εξής αλλαγή: οι διάφορες αρχές και υπηρεσίες (που σε μερικά θέματα είναι επικαλυπτόμενες και αναφέρονται σε διαφορετικά υπουργεία), όπως η ΑΔΑΕ (Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών), η ΑΠΔΠΧ (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα), η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας κ.λπ., χρήσιμο και αποτελεσματικό θα ήταν να συντονίζονται στις διάφορες κοινές δράσεις τους, από ενιαία συντονιστική επιτροπή, για την καλύτερη λειτουργία τους.
Ολοι αυτοί οι αναστοχασμοί και προβληματισμοί αναπτύσσονται εξαιτίας πολλών εθνικών και παγκόσμιων φαινομένων που συχνά παρατηρούνται και τα οποία, για τον απλό πολίτη, παραμένουν ανεξήγητα.
* Ο κ. Μιχάλης Π. Σακκάς είναι αντιπρόεδρος ΑΔΑΕ, γραμματέας Οικονομικού FITCE HELLAS (Ενωση Τηλ/κών Επιστημόνων της Ε.Ε.).
