Το πρώτο κοινό συνέδριο των συνταγματικά κατοχυρωμένων Ανεξάρτητων Αρχών (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Συνήγορος του Πολίτη και Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών) πραγματοποιήθηκε στις 1 και 2 Νοεμβρίου 2023, στο Αμφιθέατρο Cotsen Hall της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών.
Την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας χαρακτηριστικά ανέφερε: «Στην εποχή των αλλεπάλληλων κρίσεων και των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών, τα ευρωπαϊκά κράτη δικαίου καλούνται να υπερασπιστούν τα κεκτημένα των δικαιωμάτων και τις θεμελιώδεις αρχές του νομικού μας πολιτισμού. Με προσήλωση στις αξίες που μας συνέχουν, καθώς και εύλογο πραγματισμό, όταν διακυβεύεται το γενικό συμφέρον. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ανεξάρτητες αρχές, με τον ελεγκτικό και εγγυητικό τους ρόλο, δεν αποτελούν μόνο πυλώνες ασφάλειας του δικαίου, αλλά και δείκτες ποιότητας της δημοκρατίας μας».
Χαιρετισμό απηύθυνε εκ μέρους του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνου Τασούλα ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Γεώργιος Γεωργαντάς, καθώς και η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αξίες και τη Διαφάνεια κ Věra Jourová και ο Επίτροπος Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ. Didier Reynders.
Η Πρόεδρος του ΕΣΡ, κ. Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αναφέρθηκε στη διττή φύση του ΕΣΡ σε σχέση με τις άλλες συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές, δεδομένου ότι είναι η μόνη που συστάθηκε αφενός για να διασφαλίζει δικαιώματα αφετέρου για να ρυθμίζει την αγορά των Μέσων.
Επεσήμανε ότι οι αρμοδιότητες του ΕΣΡ εξελίσσονται και αυξάνονται διαρκώς, συνδεόμενες άμεσα με τις τεχνολογικές εξελίξεις και συγκεκριμένα με την ανάπτυξη των δικτύων, ενώ ο αριθμός των υπαλλήλων του βαίνει μειούμενος. Η Πρόεδρος του ΕΣΡ αναφέρθηκε στα στοιχεία της ανεξαρτησίας των Αρχών για τα Μέσα, όπως αυτά προβλέπονται στο άρθρο 30 της Οδηγίας για τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η ανεξαρτησία κάθε Αρχής εξαρτάται κυρίως από τα πρόσωπα που επιλέγονται για να την στελεχώσουν.
Τέλος, η Πρόεδρος σημείωσε ότι η υποστελέχωση του ΕΣΡ υπονομεύει την αποτελεσματικότητά του και ευχήθηκε την άμεση ενίσχυση του στελεχιακού δυναμικού της Αρχής, ώστε να συνεχίσει το σημαντικό έργο που έχει ήδη επιτευχθεί από την προηγούμενη σύνθεση.
Ο Πρόεδρος του ΑΣΕΠ, κ. Αθανάσιος Παπαϊωάννου, αφού εξέφρασε προβληματισμό ως προς το παρόν σύστημα επιλογής ηγεσιών των ανεξάρτητων αρχών που, στην πράξη ευνοεί «πάρε δώσε» μεταξύ των κομμάτων, υπογράμμισε ότι «η ανάθεση την τελευταία δεκαετία ολοένα και περισσότερων αρμοδιοτήτων με έμφαση στο πεδίο της επιλογής διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου δοκιμάζει τις αντοχές της Ανεξάρτητης Αρχής και ενέχει τον κίνδυνο να αποδυναμωθεί η βασική αποστολή του που είναι οι προσλήψεις. Ίσως είναι καιρός να συζητήσουμε τη δημιουργία ενός οργάνου που θα λειτουργεί μεν στο πλαίσιο του ΑΣΕΠ αλλά θα έχει εξειδίκευση –τόσο σε συμβούλους όσο και σε εργαζομένους- στα θέματα της επιλογής διευθυντικών στελεχών. Όταν δε, θα εξασφαλισθεί η επάρκεια στελέχωσης και η κατάλληλη εξειδίκευση, θα είναι δυνατόν -και σκόπιμο- να ανατεθεί εξ ολοκλήρου στο ΑΣΕΠ η επιλογή των διευθυντικών στελεχών. Όλα αυτά, όμως, θέλουν χρόνο, διαβούλευση και συναίνεση, κάτι που το παρόν επίπεδο πολιτικού διαλόγου δεν ευνοεί.».
Ο Πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, κ. Κωνσταντίνος Μενουδάκος, στην εισήγησή του τόνισε μεταξύ άλλων: «Για να διασφαλιστεί η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των Ανεξάρτητων Αρχών δεν αρκεί η συνταγματική κατοχύρωση. Απαιτείται το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και η χορήγηση των αναγκαίων μέσων. Ουσιαστικά, η αποτελεσματική λειτουργία μιας Αρχής συνδέεται με τα μέσα που διαθέτει και αυτό πρέπει να δούμε με σοβαρότητα. Όσον αφορά την ανεξαρτησία, αυτή δεν είναι ένα είδος προνομίου, αφορά την λειτουργία των Ανεξάρτητων Αρχών, την αποτελεσματικότητά τους και την αντικειμενικότητα στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
Το κύρος των Ανεξάρτητων Αρχών πλήττεται σημαντικά και παράλληλα τίθενται υπό αμφισβήτηση οι όποιες αποφάσεις λαμβάνουν όταν δημιουργείται η εντύπωση ότι λειτουργούν υπό πίεση ή υπό απειλή. Η εντύπωση απλώς φτάνει για να μην μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά ή για να μην μπορούν να είναι πειστικές οι όποιες αποφάσεις τους».
Ο Συνήγορος του Πολίτη, κ. Ανδρέας Ποττάκης υπογράμμισε ότι: «Η ουσιαστική θωράκιση της ανεξαρτησίας των αρχών θα επιτευχθεί, όταν πάψει το στρεβλό σχήμα ο ελεγχόμενος να καθορίζει τη διοικητική και οικονομική επάρκεια του ελεγκτή του, και άρα και την ελεύθερη λειτουργία και αποτελεσματική άσκηση των αρμοδιοτήτων του. Σε κάθε, δε, απόπειρα παρέμβασης στο έργο της, η ανεξάρτητη αρχή έχει συνταγματικό χρέος να αντιτάσσει σθεναρή άρνηση να συμπράξει στον περιορισμό της ανεξαρτησίας της.»
Ο Πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, κ. Χρήστος Ράμμος τόνισε ότι «Η ανεξαρτησία των Αρχών πρέπει να κατοχυρώνεται όχι μόνο στο Σύνταγμα και τον Νόμο αλλά και στην πράξη. Οφείλουν δε τα όργανα της Πολιτείας να αποδεικνύουν έμπρακτα τον σεβασμό τους στην προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των μελών των Αρχών και να μην παρεμποδίζουν τις Αρχές στην επιτέλεση της συνταγματικής αποστολής τους.»
Το συνέδριο είναι προσβάσιμο για παρακολούθηση στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Ζωντανών Διαδικτυακών Μεταδόσεων ΔΙΑΥΛΟΣ του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας ΕΔΥΤΕ (1η ημέρα – 2η ημέρα).
